मिङमार लामा, सउल कोरिया 

सोलुखुम्बुका  तेज राई कोरिया आएको साढे २ वर्ष भयो | आए देखिनै  हुण्डीमार्फत पैसा पठाउदै आएका थिए | एक बर्षपछि नेपाल फर्किने सोच बनाएका उनले अब बैंकमार्फत पैसा पठाउने सोच बनाएका छन् | घर फर्केर  केही गर्ने सोच बनाएका उनलाई हुण्डीबाट पैसा पठाउदा भोलि  सरकारले आफ्नो कमाइको स्रोत खोज्यो गार्हो होला भन्ने चिन्ता छ |त्यसैले बैंकबाट अब बैंकबाट पैसा पठाउने निधोमा पुगेका हुन् |'हुन त बैंक केहि झन्झटिलो नभएको होइन ' उनले भने ' तर पनि भविष्य सोचेर यो निर्णयमा गरेको को हुँ|'

 बैंकको नियम केहि असहज रहेको सोलुखुम्बुकी  पसी लामाको अनुभव छ |साथीहरुको सल्लाहले उनि दुङदेमुनमा रहेको  उरी बैंकमा खाता खोल्न पुगेकी थिइन् | बैंकले २ वटा खाता बनाइदियो | एउटा इजी र अर्को सेभिङ | भाषाका कारणले  पैसा जम्मा गर्दा सेभिङमा परेछ | यो  खातामा जम्मा भएको पैसा नेपाल जादा वा बैंकको अनुमति बिना चलाउन नपाइने रहेछ | आजभोली उनि बैंक वा हुण्डी कताबाट पैसा पठाउने भन्ने दोधारमा  छिन |

 कोरियामा रहेका नेपालीहरुले आफ्नो कमाइ बैंक र हुण्डीमार्फत घर पठाउने गर्छन | पछिल्लो समय बैंकबाट कारोबार गर्ने कामदार बढ्दै गएका छन् |कामदारले मात्र होइन कोरियन नागरिक संग बिबाह गरेर आएका,ब्यबसायीले पनि बैंक मार्फत पैसा पठाउने गरेका छन् | ३ वर्षअघि बैबाहिक भिसामा यहाँ आएकी उषा राई (नाम परिबर्तन ) बैंकबाट नै  माइतमा पैसा पठाऊदै आएकी छिन  | उनि आफुलाई हुण्डी भनेको के हो थाहा नभएको बताउन्छिन् |हुण्डीबाट पैसा पठाउदा जोखिम हुने थाहा पाएपछि काभ्रेका दावा लामाको सोचाई फेरिएको छ | झन्झट भए पनि बैंकबाटै पैसा पठाउने निर्णयमा पुगेकी छिन |

 कैलालीका लोकेन्द्रबहादुर शाहालाई हुण्डी जोखिम हुन्छ भन्ने थाहा छ तर उनि  बिहान ८.३० देखि बेलुकी ११ बजे सम्म काम काम गर्छन |कार्यालय समयमा बैंक जान पाउदैनन |आइताबार बैंक  खुले पनि भिड धेरै हुने भएकाले हुण्डीबाटै पैसा पठाउन बाध्य भएको उनले सुनाए |शाहको जस्तै नियती कोरियामा रहेका धेरै नेपाली कामदारको रहेको छ |तर केईबी रिटेल मेनेजर सुरेश सुब्बा आफ्नो बैंकमा त्यस्तो कुनै झन्झट नरहेको बताउन्छन | स्मार्ट फोन र  इन्टरनेट बैंकिङबाट पनि केईबीमार्फत पैसा पठाउन सकिने सुब्बाको दाबी छ |

कोरियामा नेपालीको संख्या २६ हजार रहेको छ |यी  मध्ये धेरैले हुण्डीबाट पैसा पठाउने गरेका छन् |हुण्डीबाट पैसा पठाउँदा देशलाई अर्बौं  रेमिटेन्स घाटा भैरहेको छ |भने सरकारले सम्पतिको श्रोत खोज्यो भने दुखले कमाएको पैसा  अबैध हुने सम्भावना  हुन्छ |

कोरियाबाट केईबी,हाना,उरी जस्ता बैंकहरुबाट नेपाल पैसा पठाउन सकिन्छ | उनीहरुले नेपाली बैंकसँग सहकार्य गरिरहेका छन् |बैंकहरुले पनि बैंकमार्फत पैसा पठाउनको लागि बिभिन्न अभियान चलाएका छन् तर नि बैंक बाट पैसा पठाउनेको संख्या न्यून छ |

भने हुण्डीवालाले बिभिन्न ठाउमा प्रतिनिधी राखेका हुन्छन |ती प्रतिनिधिहरुले कामदारबाट पैसा संकलन गर्छन |नाम बताउन नचाहने एक प्रतिनिधिका अनुसार  उनीहरु कमिसनमा काम गर्छन | उनका अनुसार प्रतिनिधिहरुका लागि  छुटै बैंक खाता उपलब्ध गराईएको हुन्छ | 'हामी त बिचमा बसेर पुलको काम मात्र गर्ने हो , आफु फस्ने डर पनि हुदैन ' उनले भने |१लाख नेपाली पठाउदा १० देखि १५ हजार वन आफुले पाउने पनि उनले खुलाए |ती प्रतिनिधिले  आनसान शहरमा मात्र ५० भन्दा बढी हुण्डी प्रतिनीधि  रहेको बताए |

कोरियाबाट नेपाली कामदारका लागि  पैसा पठाउने माध्यम बैंक र हुण्डी नै हुन् |बैंक झन्झटिलो भए पनि बैधानिक र भरपर्दो हुन्छ | हुण्डी सस्तो भए पनि अबैधानिक भएकाले जोखिम पनि हुन्छ | दुखले कमाएको पैसा कसरि परिवार समक्ष पुर्याउने भनेर निर्णय कामदार आफैले गर्नुपर्ने देखिन्छ |