निकुञ्ज तिवारी

दक्षिण कोरिया, १३ जेठ : 

रोजगार अनुमति प्रणाली (इपिएस) अन्र्तगत लिइने ‘सिविटि’ परीक्षामा समावेश हुने उमेर हदबन्दी हटाउन दक्षिण कोरिया सरकारसमक्ष माग गरिएको छ । उमेर हदवन्दी कै कारण यहाँ कार्यरत अधिकांश आप्रवाशीहरु भिषा अवधि सकिएपछि स्वदेश फर्किन मान्दैनन् । जसमा नेपालीहरुको संख्या पनि बढ्दो छ । आजको  कारोबारमा खबर छ l 

इपिएसमार्फत आएर ३ वर्षे वा ४ वर्ष १० महिने कार्यअवधि पुरा गरेका ३९ वर्ष ननाघेका आप्रवाशीले पुनः कोरियामा काम गर्न चाहेमा ‘सिविटि’ परीक्षा पास गर्नुपर्ने हुन्छ । स्वदेशमा लिईने विषेश भाषा परीक्षा ३–३ महिनामा हुने गरेको छ ।
कोरियामा विभिन्न कठिनाइका कारण ३ वर्षे कार्यअवधि पुरा गर्न नसकेको कामदारलाई पनि उक्त भाषा परीक्षा ‘सिविटि’ खुल्ला गरिदिन आप्रवाशीहरुले अनुरोध गरेका छन् ।

‘सिविटि’ परीक्षामा सहभागी हुने उमेर बढाइयो भने म नेपाल गएर फेरि आउनेथिए ।’ करिब करिब ४ वर्ष १० महिनाको भिषा अवधि सकिन लागेकी उमेर ३८ की झापाकी एक महिलाले भनिन् ‘नेपालमा गएपछि खासै काम छैन् । त्यसैले पुनः एक कार्यकाल कोरियामा काम गर्ने रहर छ । कोरिया सरकारले उमेर हदबन्दी हटायो वा सिविटि दिने उमेर बढायो भने यहाँ अवैधानिक बस्नेको संख्या पनि घट्ने थियो ।

नेपाली सँगै इपिएस मार्फत आएका श्रीलंका, भियतनाम, कम्बोडिया, म्यानमारका युवकयुवतीहरुको पनि माग उही छ । ख्वान्जुस्थित कार्टुन कम्पनीमा कार्यरत ३५ वर्षिय श्रृलंकन युवाले भने ‘कोरियाले पुनः प्रवेशमा खुकुलो नियम बनायो भने अबैधानिक पनि कम हुने र दक्ष जनशक्ति पनि पाउने ।’ सिविटिको उमेरहदबन्धी हटाउन उनको पनि माग छ ।

उमेर हदवन्दीकै कारण यहाँका घरेलु तथा साना उद्योग र कृर्षि तथा पशुपालनमा कार्यरत ३५ (उमेर) कटेका १५ मुलुकका अधिकांश आप्रवाशीहरु अवैधानिक बसी लुकिछिपी काम गर्ने गरेका छन् । उमेर हदबन्दीकै कारण देखाउँदै लुकिछिपी ओभरस्टे बस्ने नेपालीहरुको संख्या पनि पछिल्लो समय उल्येख्य वृद्धि हुँदै छ ।

इपिएस प्रणाली लागु भए पश्चात् कोरिया आएका अधिकांश आप्रवाशीहरु ४ वर्ष १० महिना कार्यअवधि पुरागरी ओभरस्टे बस्ने कामदारको संख्या बढेपछि सरकारले सिविटि पणाली लागु गरेको हो । कोरियामा ३ वर्षे कार्यअवधि पुरानगरेको र उमेर ३९ नाघेको आप्रवाशीले यो प्रणालीमा आवेदन दिन पाउँदैनन् ।

सरकारले अबैधानिक कामदारको संख्या न्यूनिकरण गर्न एउटै कम्पनीमा लगातार ४ वर्ष १० महिना काम गरेको मजदूरले अर्को एक कार्यकाल काम गर्नसक्ने नियम छ । जुन अधिकार कम्पनी संचालकको अधिनमा छ । र कम्पनी परिवर्तन गरेकाहरुले स्वदेश फर्केर बिशेष भाषा परीक्षा ‘सिविटि’ पास गर्नुपर्ने हुन्छ ।

सिविटि परीक्षाको विषयमा कोरियाको श्रम मन्त्रालयमा मौखिक रुपमा जानकारी गराइरहेका छौं । नेपाली दुतावास श्रम सहचारी अनिल गुरुङले फोनमा भने ‘यस विषयमा सुनुवाई नभएको होइन, तर श्रम कानुन नै फेरबदल गर्नुपर्ने हुँदा यसै भन्न गाह्रो छ ।’

कोरिया सरकारले यदि सिविटि परीक्षामा सहभागि हुने उमेर बढाइ ४४ वा ४५ बनाइदिने हो भने कोरियामा अवैधानिक आप्रवाशीको संख्यामा कमि आउने उनको भनाई छ ।